ระบบ Transfer Pump คืออะไร? เจาะลึกหลักการทำงานสำหรับอาคารสูง

ในอาคารสูง, โรงแรม, โรงพยาบาล, หรือโรงงานอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่มีการใช้น้ำปริมาณมหาศาล การมีน้ำสำรองที่เพียงพอและพร้อมใช้งานตลอดเวลาคือสิ่งสำคัญสูงสุด ระบบที่ทำหน้าที่เปรียบเสมือน "เส้นเลือดใหญ่" ที่คอยลำเลียงน้ำจากแหล่งเก็บน้ำหลัก (โดยมากจะอยู่ชั้นใต้ดิน) ขึ้นไปยังถังพักน้ำบนดาดฟ้าอย่างต่อเนื่องและอัตโนมัติ คือระบบที่เรียกว่า **"ระบบปั๊มน้ำทรานเฟอร์" (Transfer Pump System)**

การออกแบบและเลือกใช้ Transfer Pump ที่ถูกต้อง คือรากฐานสำคัญของระบบประปาทั้งหมดในอาคาร หากระบบนี้ล้มเหลว ก็จะไม่มีน้ำส่งไปถึงระบบ Booster Pump และผู้ใช้งานในชั้นต่างๆ เลย

หลักการทำงานและส่วนประกอบสำคัญของระบบ Transfer Pump

หัวใจของระบบ Transfer Pump คือการสูบน้ำในแนวดิ่งเพื่อเอาชนะแรงโน้มถ่วง (Static Head) และแรงเสียดทานในท่อ (Friction Loss) เพื่อส่งน้ำขึ้นไปเก็บสำรองไว้ที่ถังบนดาดฟ้า ระบบนี้โดยทั่วไปจะประกอบด้วยส่วนประกอบหลักที่ทำงานร่วมกันดังนี้:

• ชุดปั๊มน้ำ (Pumps Set): โดยทั่วไปจะใช้ปั๊ม 2-3 ตัว ติดตั้งแบบขนาน (Parallel) เพื่อทำงานสลับและเสริมกัน ปั๊มที่เลือกใช้มักจะเป็นปั๊มแรงดันสูง เช่น ปั๊มหลายใบพัดแนวตั้ง (Vertical Multistage Pump) หรือปั๊มหอยโข่งแรงดันสูง (High-Pressure Centrifugal Pump)
• ตู้ควบคุม (Control Panel): เปรียบเสมือน "สมอง" ของระบบ ทำหน้าที่รับสัญญาณจากอุปกรณ์วัดระดับน้ำและสั่งการทำงานของปั๊มทั้งหมด เช่น การสั่งให้ปั๊มทำงานสลับกัน (Alternate Operation) เพื่อให้มีชั่วโมงการทำงานใกล้เคียงกัน, การสั่งให้ปั๊มตัวเสริมทำงาน (Parallel Operation) ในกรณีที่ระดับน้ำลดลงอย่างรวดเร็ว, และรวมถึงระบบป้องกันมอเตอร์ต่างๆ
• อุปกรณ์วัดระดับน้ำ (Level Switch): เช่น ชุดก้านอิเล็กโทรด (Electrode Level Switch) หรือลูกลอยไฟฟ้า จะถูกติดตั้งในถังน้ำทั้งด้านล่าง (Suction Tank) และด้านบน (Roof Tank) เพื่อส่งสัญญาณระดับน้ำ (สูง, ต่ำ, แห้ง) ไปยังตู้ควบคุม เพื่อสั่งเริ่มหรือหยุดการทำงานของปั๊ม และป้องกันปั๊มทำงานเมื่อน้ำในถังดูดแห้ง

ความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่าง Transfer Pump และ Booster Pump

แม้จะทำงานในอาคารเดียวกัน แต่หน้าที่และคุณสมบัติของปั๊มสองระบบนี้แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ซึ่งสามารถสรุปได้ดังตารางต่อไปนี้:

คุณสมบัติ	Transfer Pump	Booster Pump
หน้าที่หลัก	"ย้ายน้ำ" ปริมาณมากจากจุดต่ำไปยังจุดสูง	"เสริมแรงดัน" ในเส้นท่อเพื่อจ่ายให้ผู้ใช้
เน้นคุณสมบัติ	แรงดันสูง (High Head) เพื่อเอาชนะความสูงอาคาร	การควบคุมแรงดันคงที่ (Constant Pressure)
ความถี่ในการทำงาน	ทำงานเป็นครั้งคราว (เมื่อน้ำในถังบนพร่อง)	ทำงานบ่อยครั้ง (ทุกครั้งที่มีการเปิดใช้น้ำ)
ตำแหน่งติดตั้ง	ชั้นล่างหรือชั้นใต้ดินของอาคาร	ชั้นดาดฟ้า (จ่ายน้ำจากบนลงล่าง)

ข้อควรรู้ในการเลือกปั๊มสำหรับระบบ Transfer

การคำนวณหาขนาดปั๊มที่เหมาะสมสำหรับระบบ Transfer ต้องพิจารณาจากปัจจัยทางวิศวกรรมเป็นหลัก:

1. ความสูงของอาคาร (Static Head): คือระยะความสูงในแนวดิ่งจากตำแหน่งปั๊มไปยังจุดปล่อยน้ำในถังดาดฟ้า ซึ่งเป็นค่าแรงดันหลักที่ปั๊มต้องเอาชนะให้ได้
2. อัตราการเติมน้ำ (Required Flow Rate): ต้องมีอัตราการไหลที่สูงพอที่จะเติมน้ำในถังดาดฟ้าให้เต็มได้ทันต่อความต้องการใช้งานสูงสุดของทั้งอาคาร โดยมักจะคำนวณจากปริมาณการใช้น้ำเฉลี่ยต่อวันของอาคาร
3. แรงเสียดทานในท่อ (Friction Loss): คือแรงดันที่สูญเสียไปในท่อส่งน้ำแนวดิ่ง (Main Riser) ซึ่งต้องนำมาคำนวณรวมกับความสูงของอาคารด้วย ท่อที่ขนาดเล็กเกินไปจะสร้าง Friction Loss ที่สูงมาก